30 फीट रोड, हजारीबाग छिमेकको एक हलचल भाग हो जहाँ बंगलादेशी छाला उद्योगको उपस्थिति दृढतापूर्वक महसुस गरिन्छ। सडक धेरै छाला कारखानाहरू, गोदामहरू र मिश्रित-प्रयोग भवनहरूको घर हो। साना छाला व्यवसायहरू र निजी आवासीय एकाइहरू ठूला र औपचारिक रूपमा दर्ता भएका उद्यमहरूको छेउमा पाइन्छ। सडकमा बैंक, होटल, मदरसा र मस्जिदको पनि उपस्थिति छ।

सडकको विस्तृत अवलोकन र यसका विशेषताहरूले यस समुदाय र विशेष गरी यस भित्रका बालबालिकाका अनुभवहरूलाई परिभाषित गर्ने संघर्ष, सहुलियत र कठिनाइहरूको जटिल ढाँचा प्रकट गर्दै त्यहाँका बासिन्दाहरू र त्यहाँ काम गर्नेहरूको जीवनमा झलक दिन्छ। हालको व्यावसायिक र आवासीय भवनहरूको मिश्रणबाट उत्पन्न हुने बहुविध मागहरूसँग मेल खाने सडक पूर्वाधार अवस्थित छैन र यस तातो, प्रदूषित र खराब व्यवस्थित वातावरणमा धेरै अन्तरसम्बन्धित संघर्षहरू खेल्न सकिन्छ। यस्तै एउटा गम्भीर समस्या भनेको सडकको असुरक्षित ठाउँमा ट्राफिक र औद्योगिक तथा विषाक्त पदार्थ, खुला पाइप र प्रदूषित नालाहरू बीचको असुरक्षित स्थानमा खेल्ने असुरक्षित बालबालिकाको उच्च उपस्थिति हो। घरको छतबाट खसेर नालीमा खस्दा दुर्घटना हुने गरेको छ ।

सबैलाई चिसो र हाइड्रेटेड रहन गाह्रो हुन्छ। छाला कारखानाबाट निस्कने प्रदूषण खुला ढलमा मिसिएर व्यापक दुर्गन्ध निम्त्याउँछ। प्रदूषणको स्तर केही हदसम्म सडकमा जीवनयापनको एक सामान्य भाग बन्नुपर्दछ, खानाको तयारी र उपभोग वरपरको खराब स्वच्छता अभ्यासहरूमा चित्रण गरिएको छ। विशेष गरी केटीहरूले सडकलाई उनीहरूका लागि असुरक्षित ठाउँको रूपमा अनुभव गर्छन्, जसका कारण उनीहरूमध्ये धेरै स्कूल जाने र जाने बाटोमा साथमा हुन्छन्। सूर्यास्त पछि सडक अझ असुरक्षित हुन्छ, जब केटीहरू र महिलाहरूले सडकमा सुरक्षित महसुस नगरेको रिपोर्ट गर्छन्।

बाल श्रम सम्बन्धी साहित्यले प्रायः बालश्रमको सबैभन्दा नराम्रो रूपलाई “लुकेको” भनी वर्णन गर्दछ तर 30 फीट रोडमा जताततै बालबालिका काममा देख्छन्। यद्यपि अनुसन्धान टोलीले बालबालिकाले गर्ने कामको अवलोकन गर्न भवनहरूमा प्रवेश गर्ने उनीहरूको क्षमतामा सहमति र सुरक्षा प्रक्रियाहरूद्वारा सीमित भएता पनि (यसलाई CLARISSA अनुसन्धानका अन्य पक्षहरूले समेटेको छ), बालबालिकाहरू सडकमा रहेको कार्यबलको दृश्य र अभिन्न अंग थिए। , ट्रक लोड गर्ने र खाजाको समयमा कारखानाहरू बाहिर निस्कने। बच्चाहरू तातो र आर्द्र अवस्थामा काम गर्दै, भारी बोक्ने र रसायनहरू ह्यान्डल गर्ने देखिएका थिए। यो सम्भव छ कि बाल श्रमको दृश्यताले यस छिमेकमा बालबालिकालाई काममा राख्ने अभ्यासलाई सामान्य बनाएको छ र प्रबल गरेको छ। यदि, उदाहरणका लागि, यदि कोही सडकमा बस्छ, र बाहिर धेरै थोरै यात्रा गर्छ भने, बच्चाहरूले काम गर्नु सामान्य लाग्छ। बच्चाहरूलाई काममा राख्नु पनि सुरक्षित महसुस हुन सक्छ, जहाँ केही वयस्क सुपरिवेक्षण हुन्छ, आमाबाबुले काम गर्दा उनीहरूलाई ध्यान नदिई छोड्नुको सट्टा। बालबालिकालाई सडक अवलोकन गर्न अनुसन्धान टोलीमा ल्याउँदा र यसको गतिशीलताले यी बालबालिकाहरूले आफू बसेको ठाउँलाई हेर्ने तरिका परिवर्तन गर्यो:

मैले मेरो आफ्नै छिमेकको यस्तो स्पष्ट दृष्टिकोण कहिल्यै पाएको छैन। हरेक दिन म यो बाटोमा हिंड्छु, तर मैले आजको जस्तो ध्यान कहिल्यै दिएन। मैले मानिसहरूलाई वा तिनीहरूले दिनभर के गरिरहेका थिए भनेर हेरेन। म प्रायः बाटोमा आँखा चिम्लिएर हिड्छु, आज पहिलो पटक मैले कुनै कुरामा ध्यान दिएँ।

बाल अनुसन्धानकर्ता

छाला उद्योगले बालबालिकाका लागि यस सडकमा जीवनलाई कत्तिको परिभाषित गरेको छ भन्ने कुरा अचम्मको छ – या त बालबालिकालाई (खतरनाक) काम प्रदान गरेर वा प्रत्यक्ष वा अप्रत्यक्ष रूपमा जोखिमहरू (रासायनिक फोहोर, ट्राफिक) सिर्जना गरेर जुन सडकमा बस्ने र हिड्ने सबै बालबालिकालाई परेको छ। ।